Professionele hulp voor jouw toneelstuk:
de Scriptdokter.

De Scriptdokter is jouw sparringpartner voor een geslaagd script. Analyse, advies, coaching of herschrijven: kies de ondersteuning die past bij jouw project. Neem contact op en bespreek de mogelijkheden!

Wat bedoelen we als we spreken over Analyse, Advies, Coach & Dokter

Er is een productie in de maak. Het zoeken naar spelers is misschien al begonnen en ook de regisseur staat te popelen om te starten. De productiegroep heeft een of meerdere toneelschrijvers in de arm genomen en zij hebben hun script trots overhandigd aan de regisseur. Maar… nu blijkt dat er nog wat aan schort.

Door externe omstandigheden is dit toneelstuk niet op deze manier niet te spelen. Het moet een openluchtstuk worden, terwijl het als binnenstuk is geschreven bijvoorbeeld. Of er blijken niet genoeg mannelijke spelers te zijn, maar wel veel vrouwelijke spelers. 

Het kan ook zijn dat er geen externe factoren zijn, maar redenen die dieper gaan dan dat. Een stuk mist spanning, of er ontbreekt een duidelijke plotlijn. Personages hebben geen ontwikkeling of het ritme van het verhaal stroopt op. Tal van redenen om hulp in te schakelen. Wat het ook is, de regisseur kan, met wat er nu ligt, niet beginnen. 

Het is vrij gangbaar dat iemand komt helpen bij het schrijven een script. Dit is bij nieuwe stukken, zowel in de professionele- als de amateurwereld, vrij normaal. Maar het is ook onzichtbaar, waardoor het publiek zelden tot nooit weet heeft dat er hulp nodig is geweest. 

Waar moet je rekening mee houden als je hulp inroept. Op deze pagina lees je hoe dat gaat. Om te beginnen, de tijdlijn.

Tijdlijn

Voor een toneelschrijver is de 1e repetitie de première van het stuk. De leespremière. Alles wat daarna nog aan het script moet worden gewijzigd is enkel op verzoek van de regisseur. Tellen we vanaf dat moment terug, dan komen we enkele belangrijke momenten tegen, waar je rekening mee moet houden. Het kan zijn dat je nu al in een enorme tijdnood zit, zonder dat je het beseft. We bekijken de tijdlijn, van achter naar voren. 

1e repetitie

De première van het stuk voor de schrijver(s). De leespremière. 

-1 week (boekjes naar de drukker)

Eén week voor de 1e repetitie. Op dit moment moeten uiterlijk de boekjes naar de drukker. 

-2 weken (laatste lezing + laatste redigeer-periode)

De laatste week waarin de schrijver(s) nog een laatste aanpassing kunnen doen aan het stuk. Deze week begint met een laatste lezing met het productieteam. Als er nu nog teveel aanpassingen gedaan moeten worden, moet de 1e repetitie worden uitgesteld. (of moeten de 1e repetities worden gevuld met improvisatieoefeningen totdat het stuk klaar is.) Het productieteam is in de regel: de regisseur, de producent en een bestuurslid of ‘creative director / artistieke commissie’

-8 weken (eerste lezing + eerste redigeerperiode)

Acht weken voor de 1e repetitie is het stuk af. Uiterlijk. Want liever ben je enkele maanden voor de 1e repetitie al klaar met het stuk. Je organiseert een ruimte met ten minste het productieteam en wellicht al enkele spelers. Zij lezen het stuk door terwijl de schrijver(s) aantekeningen maken. Zij stellen vragen aan de groep om te controleren of alles wordt begrepen en of het stuk doet, wat het moet doen. Met deze info gaan de schrijver(s) terug naar de schrijftafel. 

Dit wat hierboven staat is de standaard werkwijze. Maak je gebruik van een Schrijfadviseur, schrijfcoach of scriptdoktor, dan komt het volgende er nog bij. 

-?? weken, maar minstens 12 weken voor de 1e repetitie
(Periode van herschrijven + script advies)

Maak je gebruik van een schrijfadviseur, schrijfcoach of scriptdokter dan moet je minimaal 4 weken voor de 1e lezing (ofwel 12 weken voor de 1e repetitie) bij hem of haar aankloppen wil je nog tijd hebben voor resultaat. Dit is natuurlijk afhankelijk van hoe ‘ernstig’ de ‘situatie’ van de ‘patiënt’ is. Vallen de ‘symptomen’ mee, dan heb je aanzienlijk minder tijd nodig. Maar is het toneelstuk een ‘dead-on-arrival’ dan kan de schrijfadviseur mooie adviezen geven, maar missen de schrijvers gewoonweg de tijd om er nog iets van te maken. Het lezen van het stuk en het opstellen van advies duurt minstens een week. 

Kortom

Als je – nu je dit leest – al een beklemmend gevoel bekruipt en jezelf vragen stelt als ‘oei.. halen we dat wel?’ Dan valt er altijd wel te beknibbelen aan het schema. Maar het schrijven van een toneelstuk duurt nu eenmaal lang. (We zijn allemaal amateurs hier) En al helemaal als je ‘dacht klaar te zijn’ maar dat je product terug wordt gestuurd. Voor de auteurs niet altijd de beste motivatie om met veel enthousiasme opnieuw aan de slag te gaan. Denk dus ook voorzichtig na over hoe je als productieteam de eerste repetities gaat vullen, zonder stuk. Of dat je het hele project in tijdlijn opschuift. (dus ook de werkelijke première naar een later moment verschuift.) Niet om dat al te doen, maar wel om alle opties bekeken te hebben.

Analyse, Advies, Coach & Dokter

Nu je enig zicht hebt op de tijdlijn en besef hoeveel er (niet meer) mogelijk is, staat hieronder uitgelegd wat de verschillende opties zijn, zodra je hulp inschakelt.

Script Analyse

Dit betreft op dit moment enkel het lezen en analyseren van de toneeltekst. Er is nog geen feedback. Op basis van deze analyse kiest de adviseur of hij of zij met het productieteam in zee wil. De analyst ontvang de tekst zoals deze op dit moment eigenlijk naar de spelers zou gaan en wat gebruikt zou worden voor de repetities, in datzelfde leesbare format. Dit is de brontekst.

Script Advies (Alleen mogelijk na script analyse)

De analyse van het toneelstuk wordt op schrift gezet. Het advies is vervolgens een schriftelijke (kernwoorden) en mondelinge rapportage van de eerder genoemde analyse van de toneeltekst. Dit is een rapportage aan het productieteam (producent + regisseur) en op hun verzoek de originele auteur(s) van het toneeltekst indien beschikbaar. Gezamenlijk zitten zij allen samen met de analist 1 á 2 uur om het advies door te spreken.  Veelal kunnen bovengenoemde mensen vooruit met de adviezen. Men bespreekt alle facetten van het toneelstuk zoals het op dat moment is en de problemen en oplossingen. De schrijvers vertrekken die avond met een todo lijst met wat er aangepakt moet worden.

Schrijfcoach (Alleen mogelijk na script analyse en script advies)

Na de scriptanalyse en het script advies besluit het productie team of de originele schrijver(s) wellicht om zelf aan de slag te gaan met de teksten, maar willen wel graag dat iemand over hun schouders meekijkt. Men weet bijvoorbeeld wel ‘wat er aangepakt moet worden’, maar niet ‘hoe’. De schrijfcoach schrijft zelf niets, maar begeleidt de schrijver(s) bij het herschrijven van het script. Dit is pas mogelijk na een scriptanalyse en een script advies. Het productieteam neemt per set, 3 coachingsmomenten van anderhalf uur af. Tijdens die momenten komen tal van onderwerpen aan bod: plot, spanningsopbouw, personages, ritme, dialogen, etc. Tussen elk coachingsmoment zit minstens een week. In die tijd gaan de schrijvers het geleerde toepassen in hun toneeltekst. Is die productiegroep na die 3 coachingsmomenten niet tevreden over de toneeltekst, dan kunnen zij meerdere keren telkens sets van 3 coachingsmomenten organiseren. (Mits dat in de tijdlijn nog mogelijk is)

Scriptdokter (Alleen mogelijk na script analyse en script advies)

Zijn de originele schrijver(s) niet langer beschikbaar om het script aan te passen of is er een dusdanige tijdsdruk dat er snel vele schrijfkilometers gemaakt moeten worden, dan bestaat de optie dat iemand anders kleine of grote delen van het script herschrijf. Dit noemt men de scriptdokter. Is het stuk tijdens de 1e repetitie dankzij de adviezen of dankzij de aanpassingen van de scriptdokter meer dan 33% veranderd  t.o.v. de brontekst (zie hierboven) dan is vanaf dat moment de scriptdokter 1 van de auteurs van het stuk en wordt hij of zij dusdanig vernoemd in alle p.r. rondom het stuk en bezit hij of zij net als de andere schrijvers auteursrechten op het toneelstuk. Script Coaching is vaak een betere keuze, omdat het een investering in het toneelstuk én de schrijver(s) is. Script Dokter is enkel een investering in het toneelstuk en niet de schrijver(s).

Ben je geïnteresseerd en wil je meer weten ? Neem contact met me op via contact@gertjanpeeters.nl of Mastodon